İşlemci Çalışma Voltajını Düşürme (Undervolting) Nasıl Yapılır?

       Bu yazı Notebooklarda Isınma Sorunu isimli yazıya bağlantı vermek için hazırlanmıştır.
      Yazı sadece uygulama sürecini anlattığı için "Undervolting nedir, neden uygulamalıyım?" sorularının cevabı için  Notebooklarda Isınma Sorunu isimli yazıyı okuyun lütfen...

Bu yazı "Intel® Core™ i" işlemci ailesine mensup işlemciler üzerinde uygulanamaz. Intel, "Intel® Core™ i" işlemcilerle beraber yazılımların işlemci voltajını değiştirmesinin önüne donanımsal olarak geçmiş durumda. Buna karşı ise yazılımsal olarak yapılabilecek birşey yok.

Gereksinimler...

• RightMark CPU Clock Utility (RMClock) (Linkte sayfanın ortalarında RMClock Utility 2.35 kısmı) (Direkt indirme linki)
• İşlemciye yük bindirecek bir program¹ ³
• İşlemci sıcaklığını ölçecek bir program² ³

¹ OCCT veya ORTHOS CPU Loader'i kullanabailirsiniz. OCCT'nin resmi sistesine link verdim ama ORTHOS'un resmi sitesini bulamadım. Bu yüzden kendim yükledim.
² Bunu yapabilecek yüzlerce program mevcut. Muhtemelen sizin sisteminizde yüklü olan bir proogramın da bunu yapma kabiliyeti vardır. Örneğin yukarıda verdiğim OCCT bunu yapabiliyor. Ben kurulum istemeyen CPUID HWMonitor'ü kullandım.
³ Bu programlar kurulum istemiyorlar. İndirip direkt kullanmaya başlayabilirsiniz.

Başlayalım...

1- HWMonitor'ü çalıştırın ve açık bırakın.


2- Bilgisayarı Yüksek performans güç moduna alın.

3- OCCT veya ORTHOS CPU Loader'i çalıştırın. ORTHOS kullanıyorsanız SmallFFTs - stress CPU ayarını seçin ve Start butonuna tıklayın.

OCCT kullanıyorsanız bir ayar yapmanıza gerek yok varsayılan ayarlar ideal. Sadece On butonuna tıklatın.

4- Şimdi bu programlar işlemcinizi %100 yük bindirerek çalıştıracaklar.  İşlemcinizi minimum 10-15 dk. bu şekilde test edin ve oluşan maks. sıcaklıkları not alın. (En ideali bir ekran alıntısı almak) Eğer sıcaklıklar 90 °C geçerse bu süreyi beklemeden işlemi sonlandırın.


5- Böylece işlemci tam yükte çalıştığında sıcaklığın hangi seviyeye kadar çıktığını öğrenmiş olduk. Ben üst makalede de (Notebooklarda Isınma Sorunu) belirttiğim üzere test bilgisayarında ekran alıntısı almayı unutttum. Ama durum şu;

• İşlemciye yük bindirildiğinde sıcaklık 82 °C kadar çıkıyor ve orada sabit kalıyor. Bu esnada fan devir hızı ise 4250 RPM'e kadar çıktığı için elektrik süpürgesi gibi ses çıkarıyor. 
• Normal kullanımda ise sıkça sıcaklık 60 °C üzerine çıktığı için fan devri yine artıyor ve örneğin bir film seyredereken dahi fan sesinden rahatsız oluyorsunuz.

6- Şimdi RightMark CPU Clock Utility'yi bilgisayarınıza kurun. Ancak 64 bit Windows Vista ve üzeri bir işletim sistemi kullanıyorsanız programın varsayılan sürücüleri dijital olarak imzalı olmadığı için sorun yaşayacaksınız. Bu sorunu aşmak için buraya yüklediğim RTCore64.sys dosyasını indirin ve programın kuruluduğu C:\Program Files (x86)\RMClock klasörüne atın. Aynı isimde bir dosya olduğuna dair bir uyarı alacaksınız Kopyala ve değiştir (Windows 7) veya Hedefteki dosyayı değiştir (Windows 8) deyin.

7- Programı çalıştırın.  RMClock otomatik olarak işlemcinizi tanıyacaktır. Ancak her ihtimale karşı Advanced CPU Settings sekmesini açın (1) ve işaretlediğim yerleri resimdeki gibi ayarlayın. Ardından Apply butonuna tıklayarak ayarları kaydedin.

8- Programı yeniden başlatmanız gerektiği uyarısını alacaksınız. Programı yeniden başlatın.

9-  Program yeniden başladıktan sonra CPU info sekmesini açın ve işlemcinizin doğru tanımlandığından emin olun.

10- Profiles sekmesini genişletin ve Performance on Demand profilini seçin. (1) Hem AC Power hem de Battery alanındaki Use P-State Transitions seçeneklerini şaretleyin. (2) Son olarak Index kolonundaki bütün kutucukları işaretleyin. (3) Bu kutucular aşağı doğru uzar o yüzden kaydırıp görünmeyen kutucukları da işaretlediğinizden emin olun. İşiniz bittiğinde Apply butonuna tıklatarak kaydedin.

11- Şimdi Profiles sekmesine gidin ve;

1. Currrent ve Startup bölümündeki bütün seçenekleri Performans on Demand olarak ayarlayın. (2)
2. Index kolonundaki bütün kutucuları işaretleyin. Ancak SuperLFM ve/veya IDA seçenekleri varsa bunları işaretlemeyin. (3)
3. Auto Adjust intermediate-states VID seçeneğindeki işareti kaldırın. Bu işlemcinizin varsayılan voltajlarını gösterecek. (4)
4. Apply butonuna tıklayarak kaydedin. (5)

12- Artık ayar zamanı. İşlemcinizin en yüksek Multiplier çarpanının (Benim için gördüğünüz gibi 9.0x) karşısındaki voltaj değerini açılır menüyü kullanarak bir kademe azaltın ve Apply butonuna tıklatarak kaydedin.

13- 3. adımı tekrar uygulayın ve işlemcinin stabil çalışıp çalışmadığını anlamak için en az 5 dk. test edin.


14- 12 ve 13. adımları sistem kararlılığı bozulana kadar ya da mavi ekran alıncaya kadar tekrarlayın.


15- İşlemcinizin stabilitesinin bozulduğu voltaj değerini bulduktan sonra voltaj değerini bu değerin 2 kademe üzerine çekin. (Örneğin 0.9000V'da sorun yaşadıysanız 9.2500V'a getirin)


16- Şimdi bu değerin kararlı olup olmadığını anlamak için 3. adımı tekrar uygulayın ancak bu sefer testi yarım saat civarı sürdürün ki bu değerde stabil çalıştığından kesin emin olalım. Sorun çıkmazsa bu sizin ideal voltajınızdır. Sorun çıkarsa voltaj değerini bir kademe daha yukarı çekin ve bu adımı tekrarlayın.


17-  Eğer dilerseniz diğer çarpanlar içinde 12...16 adımlarını uygulayabilirsiniz. Tavsiyem en yüksek çarpandan aşağı doğu 2 çarpanı daha ayarlayın. (Örneğin benim için  8x ve 7x) Ancak çarpan düştükçe bu ayar işi hassaslaşır ve mavi ekran alma ihtimaliniz artar. Bu yüzden çarpan düştükçe voltaj değerini daha küçük aralıklarla düşürün.


18- Bütün ayarlamalarınız bittikten ve ideal değerleri bulduktan sonra Settings sekmesini açın ve resimdeki gibi ayarladıktan sonra Apply butonuna tıklayarak kaydedin. Bu progamın Windows ile beraber ve simge olarak başlamasını sağlayacak.

      Hepsi bu.
      Sonuçlar (Bu sonuçlar için birden fazla yöntem kullandığım için) bir üst makalede yani Notebooklarda Isınma Sorunu'nda.  Benim ideal voltaj değerlerim ise şöyle oluştu;

Notlar...

• Yaptığımız ayarlar donanımsal değil yazılımsal tabanlı olduğu için kalıcı değildir. Başka bir deyişle sadece RMClock çalıştığı sürece geçerli olacaktır. Programı kapatırsanız işlemci varsayılan voltaj değerleri ile çalışır. Yani RMClock'un bilgisayarla beraber başlaması ve arka planda çalışması gerekir.
• Yukarıda anlattığım sebeplerle siz bilgisayarda oturum açıp RMClock başlayıncaya kadar işlemci varsayılan voltaj değerleri ile çalışacaktır.
• Her Windows başlangıcında RMClock'un başlaması için UAC onayı vermeniz gerekiyor. 
• Underclocking işleminin işlemcinize hiçbir zararı yoktur. En büyük risk mavi ekran almanızdır ki mavi ekranında bilgisayara donanımsal bir zararı yoktur.

Bilgi...

Intel SpeedStep Nedir?

        Intel SpeedStep teknolojisi işlemcinin işlem hızının yazılım tarafından dinamik olarak değiştirilebilmesini sağlar. İşlemcinin daha yüksek işlem hızlarında çalıştırılması, daha yüksek performans sağlar. Ancak, işlemci düşük hızda çalıştığında, çekirdek voltajı azalarak, daha düşük güç tüketimi ve ısı dağılımı sağlar.

SuperLFM nedir?

       SuperLFM (Super Low Frequency Mode) işlemcinizin herhangi bir çekirdeğinin boştayken düşeceği en düşük saat hızını ifade eder. Yani hiçbir yük binmese bile işlemci bu saat hızından aşağı düşmeyecektir.

IDA nedir?

       IDA (Intel Dynamic Acceleration) diğer bütün işlemci çekirdeklerinin uykuda olduğu anda çalışan tek bir çekirdeği çıkabileceği en yüksek saat hızını ifade eder. Çoğu kullanıcının kafasını karıştıran özelliklerden biridir. Çünkü bir işlemcinin maks. saat hızı verilirken bu hız kullanılır. Örneğin 4 çekirdekli bir işlemcinin maks. saat hızı 2.2 GHz ise bunun anlamı diğer 3 çekirdek boşta iken çalışan tek çekirdeğin bu hıza ulaşabileceğidir.

      Ancak bir işletim sistemi ortamında bu pratikte hiçbir zaman mümkün olmaz. Çünkü işletim sisteminde hiçbir işlem yapmasanız bile arka planda çalışan yüzlerce işlem vardır ve bunlar diğer çekirdeklere herzaman -minimal de olsa- bir yük bindiriler. Bu yüzden çoğu işlemciyi katalog saat hızında çalıştırmanız mümkün değildir. Her zaman bu hızın biraz altında çalışırlar.

• Notebooklarda Isınma Sorunu
• İşlemci Maks. Saat Hızını Düşürme (Underclocking) Nedir, Nasıl Uygulanır?